دیدگاه آیت‌الله جوادی آملی دربارۀ نهاد انسان در قرآن (تفسیر آیة فطرت)

author

Abstract:

ازنظر آیت‌الله جوادی آملی، انسان متوجه کمال و جمیل مطلق است. این حالت بنی‌نوع انسان است که خدای تبارک و تعالی جبلی انسان را بر آن مفطور کرد. فطرت انسانی بر کمالات نورانی مخمور است که باارزش‌ترین سرمایه وجودی اوست و هیچ مخلوقی از آن بهره ندارد؛ ازاین‌رو، انسان همچون چشمه‌ای جوشان است که می‌تواند جوی‌هایی را سیراب کند. خدای سبحان براساس ارزش وجودی انسان به او امر فرمود که قعود و قیام خویش را متوجه دین قیّم کند تا قوام یابد و توجه خود را سوی دین حنیف کند تا همواره در صراط مستقیم حق بماند. هرچند آیه ابتدا با فعل امر مفرد آمده؛ اما از فعل بعدی که جمع است، تعمیم ثابت می‌شود. از فرمان خدا دو نکته به‌دست می‌آید: 1) این توجه باید همراه با معرفت  باشد؛ 2) قوام امت مرهون توجه آنان به دین قیم است. فطرت انسان و دین الهی هیچ تهافتی ندارند، بلکه سنخ واحدی دارند.     خلاقیت علامه در تفسیر قرآن‌به‌قرآن به‌کمک روایات مأثور از معصومین(علیهم السلام) در تبیین این آیات تجلی می‌کند که ایشان بین فطرت پاک و غیرمشوب به باطل با دین حنیف هیچ تنافری نمی‌بیند و معتقد است شهادت اولیۀ انسان همان ندای درونی فطرت است؛ بدین‌ترتیب، بین آیۀ ذر و آیۀ فطرت ارتباط برقرار می‌کند؛ درحالی‌که بسیاری از مفسران در این کار موفق نبوده‌اند. در این پژوهش، افزون‌بر اشاره به نکات بدیع دربارۀ فطرت، اثبات می‌کنیم دیدگاه استاد شباهت آشکاری با اندیشۀ علامه دارد و نظر برخی مفسران، مانند فخر رازی را برنمی‌تابد.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

دیدگاه آیت الله جوادی آملی دربارۀ نهاد انسان در قرآن (تفسیر آیه فطرت)

ازنظر آیت الله جوادی آملی، انسان متوجه کمال و جمیل مطلق است. این حالت بنی نوع انسان است که خدای تبارک و تعالی جبلی انسان را بر آن مفطور کرد. فطرت انسانی بر کمالات نورانی مخمور است که باارزش ترین سرمایه وجودی اوست و هیچ مخلوقی از آن بهره ندارد؛ ازاین رو، انسان همچون چشمه ای جوشان است که می تواند جوی هایی را سیراب کند. خدای سبحان براساس ارزش وجودی انسان به او امر فرمود که قعود و قیام خویش را متوج...

full text

دیدگاه آیت‌الله جوادی آملی دربارۀ رابطة تکوینی انسان و قرآن

این پژوهش با روش توصیفی ـ تحلیلی، این فرضیه را در آثار آیت‌الله جوادی آملی بررسی می‌کند انسان تامّ و قرآن رابطۀ تکوینی دارند. آیت‌الله جوادی آملی معتقدند انسان تام و قرآن پیوندی اصیل و ذاتی دارند و انقطاعشان ناشی از کثرت در بستر عالم طبیعت است. دیدگاه ایشان چهار محور دارد: 1) قرآن، حقیقت ذومراتبی است که در قوس نزول، جامع همۀ مراتب عالم، یعنی مرتبۀ الهی، عقلی، مثالی، کتبی و لفظی شده است؛ 2) انسان...

full text

دیدگاه تفسیری آیت‌الله جوادی آملی دربارۀ سیاق و نمودشناسی آن

جستار حاضر، دربارۀ یکی از مباحث تفسیری و علوم قرآنی و قرینه‌های درون‌متنی به نام «سیاق»  است، پیشینۀ کاربرد سیاق در تفاسیر، به ابتدای قرن دوم (ه. ق) برمی‌گردد. این مقاله در پی بررسی نقش سیاق درکشف مدلول‌های آیات، چیستی و جایگاه آن، گونه‌ها، چرایی و گستره‌شناسی سیاق، براساس دیدگاه‌های علامه‌جوادی آملی است و نمودهایی را از کاربرد آن درتفاسیر، به‌ویژه تفسیر تسنیم نشان می‌دهد. فزونی کاربرد...

full text

فطرت از دیدگاه شهید مطهری و آیت الله جوادی آملی

در رساله حاضر سعی بر این بود که به طرح نظریه فطرت و به عبارتی برهان فطرت پرداخته و با یک رویکرد فلسفی و به تحلیل و بررسی نقاز ضعف و قوت آن بپردازد و درحد بضاعت نیابتاً به مناظره اندیشمندان این مساله بنشیند و فهوای قرآنی فطرت را با توجه به منابع فلسفی عرفانی علمی و آموزه های دینی پیش رو گذارد. این رساله گرچه متکفل آراء شهید مطهری و استاد جوادی آملی است اما به جستجو در آراء دیگر اندیشمندان پرداخت...

بازخوانی تفسیر موضوعی آیت‌الله جوادی آملی

چکیده: تفسیر موضوعی باهدف کشف دیدگاه‌های قرآن در مسائل مختلف اعتقادی، اخلاقی، اجتماعی و ... به‌مثابه روشی نو در فن تفسیر به شمار می‌آید و اصطلاح جدیدی است که در قرن اخیر و در پرتو نهضت رجوع به قرآن کریم به بار نشسته است. هرچند در پیشینه تاریخی آن، به شکل‌های دیگری مطرح بوده است. آیت‌الله جوادی آملی ازجمله مفسرانی است که در این زمینه، تلاش علمی نموده و از آثار قلمی وبیانی ایشان مجموعه نفیس «ت...

full text

سیر استکمالی انسان در تفسیر عرفانی امام خمینی(ره) و علامه جوادی آملی

این پژوهش از نوع کاربردی است که با هدف بررسی سیر استکمالی انسان در قرآن و عرفان انجام شده‌است. در این تحقیق، به روش مطالعة توصیفی‌ـ تحلیلی بدین پرسش پاسخ داده می‌شود که چه مؤلفه‌هایی از دیدگاه امام خمینی(ره) و علامه جوادی آملی بر کمال انسان تأثیر می‌گذارد و موجب می‌شود تا از فرصت زندگی در این دنیا که بهترین، بلکه تنها زمان برای رشد و پرورش روح است، استفاده نماید. راهکارهای قرآن و عرفان دربارة ا...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 1  issue 2

pages  21- 40

publication date 2016-05-21

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023